Τι είναι ο κιρκάδιος ρυθμός και πώς επιδρά θετικά στην υγεία;
Ο κιρκάδιος ρυθμός πρόκειται για ένα 24ωρο εσωτερικό ρολόι, το οποίο ελέγχει τι λειτουργίες του σώματός μας κατά τη διάρκεια της ημέρας. Πολλές λειτουργίες, όπως ο μεταβολισμός, ο κύκλος του ύπνου και της αφύπνισης, οι γνωστικές λειτουργίες και άλλες ακολουθούν τον ρυθμό αυτόν.
Σε μια περιοχή του εγκεφάλου, τον υποθάλαμο, βρίσκεται το κύριο «ρολόι», το οποίο καταγράφει τους χρόνους των συμβάντων, όπως το φως και το σκοτάδι, το πρόγραμμα των γευμάτων και τη σωματική δραστηριότητα. Το σώμα συγχρονίζεται λοιπόν με το κύριο αυτό ρολόι μέσω νευρικών και ορμονικών σημάτων, όπως είναι η κορτιζόλη και η αδρενοκορτικοτρόπος ορμόνη (ACTH), τα οποία επαναλαμβάνονται μέσα στο 24ωρο.
Η διατήρηση λοιπόν ενός σταθερού κιρκάδιου ρυθμού είναι απαραίτητη για την καλή υγεία. Ένα άστατο πρόγραμμα ύπνου και γευμάτων μπορεί να αποσυντονίσει τον κιρκάδιο ρυθμό και να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης διαφόρων παθήσεων, είτε σωματικών είτε ψυχικών.
Τι προκαλεί ο ελλιπής χρόνος ύπνου στη γενικότερη υγεία;
Ο επαρκής ύπνος είναι απαραίτητος για τη σωστή λειτουργία του οργανισμού και του ανοσοποιητικού συστήματος. Η συνεχής έλλειψη ύπνου μπορεί να μειώσει την αποτελεσματικότητα του ανοσοποιητικού συστήματος και να κάνει το άτομο επιρρεπές σε ασθένειες όπως το κρυολόγημα ή τη γρίπη.
Ο ανεπαρκής ύπνος σχετίζεται άμεσα με μια σειρά από προβλήματα στην υγεία του ατόμου. Βραχυπρόθεσμα μπορεί να οδηγήσει σε κόπωση, Ευερεθιστότητα, μειωμένη μαθησιακή ικανότητα και μνήμη. Μακροπρόθεσμα μπορεί να συμβάλει στην εμφάνιση σοβαρών παθήσεων, καθώς ο ύπνος ελέγχει τις ορμόνες του άγχους και διατηρεί υγιές το νευρικό σύστημα. Η έλλειψη ύπνου μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα του σώματος να ρυθμίζει τις ορμόνες του αυτές και να οδηγήσει σε υψηλή αρτηριακή πίεση.
Ακόμα, ο ποιοτικός και επαρκής ύπνος είναι πολύ σημαντικός για τη διατήρηση υγιών ορμονικών επιπέδων που ελέγχουν την όρεξη και τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα.
Η μείωση του ύπνου μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης παχυσαρκίας και διαβήτη τύπου 2. Ακόμα, μπορεί να οδηγήσει σε ποικίλες άλλες δυσάρεστες καταστάσεις όπως κατάθλιψη, άγχος, καρδιαγγειακές παθήσεις, ενώ έχει συνδεθεί με την εμφάνιση χαμηλής τεστοστερόνης στους άνδρες, αλλά και με τη μείωση του προσδόκιμου ορίου ζωής.
1. https://www.sleepfoundation.org/circadian-rhythm
2. https://www.healthline.com/health/sleep-deprivation/effects-on-body